Thoái hóa khớp háng: Xác định nguyên nhân và cách điều trị bệnh an toàn, hiệu quả

Thoái hóa khớp háng là bệnh lý phổ biến ở người già song hiện nay bệnh ngày càng trẻ hóa đặc biệt là đối tượng trong độ tuổi lao động. Việc tìm hiểu thông tin về nguyên nhân, triệu chứng nhận biết sẽ giúp bạn có những kiến thức cần thiết để phòng ngừa, chữa trị dứt điểm.

Thoái hóa khớp háng là gì? Có nguy hiểm không?

Khớp háng là một khớp lớn nằm giữa xương chậu và xương đùi cùng hệ thống mô cơ, dây chằng đóng vai trò làm trụ đỡ cho cơ thể, giúp đi lại linh hoạt. Thoái hóa khớp háng xảy ra khi lớp sụn khớp bị bào mòn, hư tổn của xương dưới sụn tại chỏm xương đùi.

Người bệnh sẽ bị đau và gặp phải các triệu chứng điển hình của bệnh gây ảnh hưởng lớn đến việc cử động, sinh hoạt và công việc thường ngày.

Nhóm đối tượng nguy cơ mắc bệnh cao được xác định là: người già, người làm công việc nặng chịu nhiều áp lực, người thừa cân béo phì…

Việc chẩn đoán nguyên nhân và phát hiện triệu chứng bệnh càng muộn càng gây nhiều bất lợi cho bệnh nhân.

Thoái hóa khớp háng có nguy hiểm không? Trả lời vấn đề này, lương y Đỗ Minh Tuấn – GĐ chuyên môn nhà thuốc nam gia truyền Đỗ Minh Đường, chuyên gia xương khớp cho hay: “Thoái hóa khớp háng nếu không được phát hiện kịp thời sẽ khiến tổn thương tại sụn khớp nặng, khớp bị hư hỏng và khó có thể phục hồi. Rất nhiều biến chứng nguy hiểm đe dọa người bệnh trong đó phổ biến nhất phải kể đến là teo khớp, biến dạng khớp, mọc gai xương, tàn phế, bại liệt.”

Nguyên nhân thoái hóa khớp háng và triệu chứng thường gặp

Theo bác sĩ Tuấn tìm ra nguyên nhân gây bệnh sẽ giúp đưa ra hướng điều trị phù hợp, mang lại hiệu quả cao, ngăn ngừa tiến triển và biến chứng của bệnh. Một số nguyên nhân được bác sĩ chỉ ra gồm các yếu tố:

• Lão hóa do tuổi tác: Khoảng 50% ca bệnh thoái hóa khớp háng xảy ra ở người trung niên, người cao tuổi. Đây được xem là điều tất yếu khi cơ thể, sụn khớp yếu dần khi về già.
• Chấn thương tại khớp: Di chứng sau chấn thương do tai nạn lao động, chơi thể thao, tai nạn lao động… như trật khớp, gãy cổ xương đùi hay viêm khớp nhiễm khuẩn thúc đẩy quá trình thoái hóa khớp háng diễn ra nhanh hơn.
• Tính chất công việc: Kéo hàng, bê vác nặng trong thời gian dài khiến khớp háng chịu áp lực lớn từ đó gây tổn thương và dần hình thành bệnh.

• Thói quen xấu trong sinh hoạt, ăn uống: Mang vác sai tư thế, đi giày cao gót thường xuyên, hút thuốc lá, uống nhiều rượu bia, không nạp đủ chất dinh dưỡng vào cơ thể cũng là nguyên nhân gây thoái hóa khớp háng.
• Bệnh lý: Một số bệnh như viêm cột sống dính khớp, viêm khớp dạng thấp, lao khớp háng, thấp khớp… không được điều trị dứt điểm khiến khớp háng yếu, tăng khả năng bị bệnh.

Triệu chứng thoái hóa khớp háng

Có 2 cách để xác định các triệu chứng gặp phải liệu có phải là bệnh thoái hóa khớp háng hay không:

Dấu hiệu lâm sàng

• Biểu hiện rõ ràng nhất khi bị thoái hóa khớp háng đó là những cơn đau bất thường tại khớp háng khi di chuyển liên tục.
• Ở giai đoạn nhẹ khi nghỉ ngơi cơn đau sẽ giảm dần và biến mất nhưng khi bệnh đã chuyển sang mãn tính, bệnh nhân có thể bị đau ngay cả khi nghỉ ngơi đặc biệt là ban đêm.
• Cơn đau xuất hiện ở mặt trước đùi, nếp bẹn có thể lan ra sau mông và kéo xuống khớp gối.
• Giảm biên độ vận động của khớp háng từ việc đi lại, ngồi xổm hay đi vệ sinh đều gặp khó khăn.
• Các vận động như gập người, dạng háng, xoay người đều bị hạn chế do những cơn đau đi kèm khi vận động.
• Người mệt mỏi, việc co duỗi khớp thiếu linh hoạt thậm chí tê cứng khi cử động.
• Phát ra tiếng kêu lạo xạo, lục cục trong lúc di chuyển đặc biệt là khi leo cầu thang, đứng lên ngồi xuống.

Biểu hiện cận lâm sàng

Được thể hiện khá rõ ràng qua hình ảnh chụp Xquang thoái hóa khớp háng hay các chẩn đoán, xét nghiệm khác với các triệu chứng:

• Hiện tượng hẹp khe khớp háng xảy ra do bị mòn xương dưới sụn.
• Đặc xương dưới sụn tại phần đầu xương nơi tiếp xúc với sụn khớp biểu hiện là những hốc sáng nhỏ, mờ hơn.
• Mọc gai xương tại chỏm xương đùi hay xương chậu.

Phải làm gì khi bị thoái hóa khớp háng và cách điều trị

Với những người bị thoái hóa tại khớp háng có khá nhiều việc cần lưu ý để cải thiện các triệu chứng và ngăn chặn tiến triển của bệnh.

Thoái hóa khớp háng nên ăn gì, nên làm gì?

• Người bệnh nên tăng cường bổ sung rau xanh, trái cây, cá, ngũ cốc, nước xương hầm, thực phẩm giàu probiotics…
• Ngừng các công việc, hoạt động khiến khớp háng bị tổn thương.
• Tập luyện thể dục thể thao vừa sức, hỗ trợ điều trị bệnh.
• Tiến hành thăm khám tại cơ sở chuyên khoa để được bác sĩ đưa ra hướng điều trị phù hợp.

Bị thoái hóa khớp háng kiêng gì?

Để không khiến cơn đau, tình trạng thoái hóa khớp háng thêm nghiêm trọng mọi người cần:

• Hạn chế ăn các loại đồ ăn chứa nhiều dầu mỡ, thịt đỏ, đường, muối; chất bảo quản, các loại rượu bia nước có ga…
• Không vận động quá sức, tránh làm việc nặng, di chuyển trên quãng đường dài.
• Hạn chế đi giày cao gót.
• Không để trọng lượng cơ thể tăng quá nhanh, không kiểm soát.

Khi nào cần thăm khám bác sĩ?

Ngay khi thấy các dấu hiệu bất thường sau đây mọi người nên tìm đến chuyên khoa xương khớp để được thăm khám:

• Đau nhức kéo dài tại khớp háng.
• Khớp bị sưng đỏ, nóng.
• Co duỗi khó khăn, cứng khớp.
• Không thể ngồi xổm, cúi người hay đi vệ sinh khó khăn…
• Có tiếng kêu lạ phát ra khi di chuyển.

Các phương pháp chữa thoái hóa khớp háng

Chữa bệnh cần phải tìm hiểu kỹ và lựa chọn phương pháp phù hợp với sức khỏe của bản thân, tình trạng tổn thương khớp nặng nhẹ. Hiện có rất nhiều cách trị thoái hóa khớp háng được bệnh nhân áp dụng và bác sĩ chỉ định.

Chữa bệnh bằng thuốc dân gian

Với ưu điểm là sử dụng các loại thảo dược lành tính, dễ kiếm xung quanh nhà, nhiều bệnh nhân thoái hóa khớp háng đã “săn lùng” mẹo dân gian và tiến hành điều trị. Trong đó phổ biến nhất là các mẹo:

• Sử dụng mật ong và bột quế: Lấy 1 thìa cà phê bột quế, 2 thìa mật ong pha cùng 1 ly nước nóng, khuấy đều. Uống vào sáng và tối.
• Cỏ xước: Dùng cỏ xước phơi khô, sắc cùng 500ml nước. Sắc còn 300ml chia làm 2 lần uống trong ngày.
• Tỏi: Dùng 40g tỏi bóc bỏ, thái lát mỏng rồi cho vào bình thủy tinh cùng 100ml rượu trắng. Ngâm 10 – 15 ngày khi rượu chuyển màu vàng nghệ là có thể uống.

Hạn chế của phương pháp này đó chính là hiệu quả tạm thời, chỉ giúp cải thiện các biểu hiện đau nhức ở giai đoạn nhẹ.

Thuốc tây y chữa thoái hóa khớp háng

Cách nhanh nhất để giảm đau, giảm co cứng khớp đó chính là sử dụng thuốc tây y. Thuốc vô cùng đa dạng từ thuốc uống đến thuốc tiêm với các nhóm chính gồm:

• Nhóm giảm đau: Paracetamol, Acetaminophen… cắt những cơn đau khớp háng đơn thuần.
• Nhóm kháng viêm không steroid: Aspirin, Ibuprofen, Indomethacin… vừa có tác dụng giảm đau, vừa chống viêm sưng tại khớp.
• Nhóm giãn cơ: Mydocalm, Myonal… chống co cứng, giúp việc co duỗi nhẹ nhàng, linh hoạt hơn.

Các thuốc chống thoái hóa khớp tác dụng chậm: bổ sung glucosamine, chondroitin, peptan… giúp tái tạo sụn khớp, tăng cường hoạt dịch giúp bảo vệ khớp háng.

Mặc dù cho tác dụng nhanh nhưng thuốc tây y có hạn chế là dễ gây nhờn thuốc, tương tác thuốc và tác dụng phụ nếu dùng không đúng liều lượng, lạm dụng. Bệnh nhân cần tuân thủ theo đúng chỉ dẫn của bác sĩ.

Vật lý trị liệu cho bệnh nhân thoái hóa khớp háng

Trị liệu bảo tồn bằng các phương pháp trị liệu vật lý hiện được nhiều bệnh nhân áp dụng và chuyên gia đánh giá cao. Các cách này dùng tác nhân vật lý, nhân tạo giúp tác động vào phần khớp háng bị tổn thương kích thích sản sinh hoạt dịch bôi trơn, làm chậm quá trình lão hóa, giảm đau viêm.

• Nhiệt trị liệu: chiếu hồng ngoại, tắm bùn khoáng, chườm ngải cứu…
• Điện trị liệu: dòng xung điện, sóng ngắn, siêu âm…

Phẫu thuật trị bệnh thoái hóa khớp háng

Mục đích của phương pháp ngoại khoa điều trị bệnh đó chính là giúp cải thiện khả năng vận động, loại bỏ tổn thương tại khớp háng. Các phương pháp phẫu thuật gồm:

• Cắt bỏ xương được thực hiện để ngăn chặn quá trình hình thành gai xương cũng như các biến chứng tại xương khớp háng.
• Phẫu thuật tái tạo bề mặt hông: Bề mặt sụn khớp bị tổn thương sẽ được loại bỏ, thay thế bằng kim loại. Đây là phương pháp được áp dụng nhằm trì hoãn phương pháp thay toàn bộ khớp.
• Thay khớp háng nhân tạo: Cắt bỏ chỏm xương đùi và ổ cối của xương chậu thay thế bằng khớp háng nhân tạo giúp vận động dễ dàng, ít bị đau nhức như trước.

Phẫu thuật thoái hóa khớp háng là phương pháp cuối cùng, được chỉ định trong trường hợp các phương pháp nội khoa không mang lại tác dụng. Người bệnh có thể lựa chọn mổ thông thường hay ít xâm lấn tùy vào tình hình kinh tế của gia đình. Ngoài ra, mọi người cũng nên cân nhắc, bởi phẫu thuật có thể xảy ra rủi ro như nhiễm trùng hay tái phát lại bệnh.

Điều trị bệnh thoái hóa khớp háng bằng thuốc nam

Áp dụng các phương pháp cổ truyền để trị thoái hóa khớp háng đang là xu hướng hiện nay thay vì tây y. Thuốc nam sử dụng các thành phần thảo dược tự nhiên, gia giảm theo tình trạng sức khỏe, cơ địa của người Việt nên an toàn, đảm bảo.

Đặc biệt, thuốc nam cho hiệu quả sâu, loại bỏ nguyên nhân gây bệnh từ bên trong theo cơ chế Y học cổ truyền. Tác dụng mang lại đó là trừ tà khí, phục hồi sụn khớp bị hư hỏng, tăng cường chức năng tạng phủ, cải thiện sức đề kháng.

Hạn chế của thuốc nam đó là cần kiên trì dùng đúng liều lượng, chỉ dẫn mới cho hiệu quả. Bên cạnh đó các bài thuốc đều ở dạng thô cần phải đun sắc tốn khá nhiều thời gian. Khắc phục vấn đề này, một số đơn vị đã cải tiến, tối ưu thuốc thành dạng cao, viên hoàn mang lại sự tiện lợi cho người bệnh thoái hóa khớp háng

Có thể kể đến 2 bài thuốc nam nổi bật trong điều trị bệnh xương khớp hiện nay đó là:

• Bài thuốc nam gia truyền của Đỗ Minh Đường: Thành phần gồm nhiều loại dược liệu quý như: phòng phong, đỗ trọng, độc hoạt, ba kích, hy thiêm, ngưu tất, xuyên quy… Điểm nổi bật là bài thuốc được kết hợp hài hòa từ 4 phương thuốc nhỏ (đặc trị, hoạt huyết bổ thận, bổ gan giải độc và kiện tỳ ích tràng). Bài thuốc đã được Bộ Y tế cấp phép lưu hành trên toàn quốc.
• Hoạt huyết phục cốt hoàn của Trung tâm Nghiên cứu và Ứng dụng thuốc dân tộc: Sản phẩm được bào chế từ gối hạc, phòng phong, hy thiêm, hoàng cầm đặc biệt là hầu vĩ tóc giúp khôi phục, tái tạo sụn khớp. Ngoài tác dụng hỗ trợ điều trị thoái hóa khớp, thuốc còn dùng để khắc phục các triệu chứng bệnh xương khớp khác. Hoạt huyết phục cốt hoàn được Cục an toàn thực phẩm cấp giấy phép sản xuất và lưu hành trên toàn quốc.

Bài tập chữa thoái hóa khớp háng

Cùng với sự thay đổi về chế độ dinh dưỡng, các thói quen hàng ngày, điều trị theo chỉ dẫn của bác sĩ việc làm vô cùng quan trọng giúp hỗ trợ điều trị và phòng ngừa thoái hóa khớp háng đó chính là tập luyện. Rất nhiều bài tập được khuyến khích cho bệnh nhân bao gồm:

• Bài tập kéo gối: Người bệnh nằm ngửa trên thảm, co 2 gối vào ngực dùng tay kéo đầu gối áp sát thân người đến khi cảm nhận được sự căng giãn tại phần hông, đùi. Trường hợp thấy đau cần nới lỏng bớt. Lặp lại khoảng 20 lần.
• Bài tập ngồi căng giãn: Ngồi thả lỏng trên thảm, sàn sau đó thu chân lại sao cho 2 lòng bàn chân áp sát nhau. Dùng tay từ từ kéo chân vào trong khớp háng cảm nhận sự căng giãn. Lặp lại động tác này 15 – 20 lần.
• Bài tập yoga tư thế vũ công: Đứng thẳng đưa chân trái ra sau đồng thời dùng tay trái nắm lấy mu bàn chân. Chân phải cố gắng giữ nguyên, đưa tay phải và người nghiêng về phía trước, tay trái kéo căng chân. Cố gắng giữ tư thế này trong khoảng 5 giây, trở về vị trí ban đầu rồi đổi bên.

Kết hợp điều trị với bài tập, chế độ dinh dưỡng hợp lý sẽ tạo ra phác đồ trị liệu hoàn hảo cho người bệnh, đẩy nhanh tác dụng giảm đau, chống thoái hóa khớp háng. Hãy chủ động thực hiện theo đúng chỉ dẫn và liệu trình từ bác sĩ, những người có chuyên môn về bệnh cơ xương khớp.